شطرنج چه شباهتی به تحلیل ریسک دارد؟ آیا روشی که شطرنج بازان در بررسی بازی حریفان بکار می گیرند تشابهاتي با روش تحلیلگران ریسک در بررسی مجموعه داراییهای مالی مشتریان دارد؟
ایگور پستلنیک با نگاهی جامع به استراژی شطرنج درباره آموزه های که این بازی برای مدیران ریسک در بردارد بحث می کند.
یکی از بارزترین ویژگی های بازارهای مالی افزایش و کاهش غیر قابل پیش بینی قیمتهاست. این امر موجب پیدایش مدلهای پیمایش تصادفی شده است که, به نوبه خود, به این معناست که افراد شاغل در این حرفه بینش خود را باید با نگاهی به بازیهای مبتنی بر شانس بصورت پرتاب سکه, ریختن تاس و بر زدن ورق کسب کنند.در این مقاله می خواهم از دید یک استاد شطرنج به تحلیل ریسک نگاه کنم.کوشش می کنم تا تحلیل در شطرنج را با تحلیل ریسک مقایسه کنم و توضیح دهم مدیریت ریسک چه چیزی می تواند از شطرنج بیاموزد.
بازی شطرنج مبتنی بر شانس یا فقدان اطلاعات نیست اما بدون تردید غیر قابل پیش بینی است.بازی امروز دو شطرنج باز هیچگاه مانند بازی دیروزشان نخواهد بود.
تلاش یک مدیر ریسک و مدیر یک صندوق سرمایه گذاری برای تعیین حجم مناسب اهرمهای مالی برای یک مجموعه سرمایه های مالی ونیز کوشش دو استاد شطرنج در دست یابی به سطح مطلوبی از پیچیدگی وضعیت بازی مقابل یکدیگر را در نظر آورید. آیا شباهتی نمی بینید؟
همانگونه که اهرمهای مالی بزرگترمتضمن سود یا موجب زیان بیشتر خواهد بود؛ پیچیده تر شدن وضعیت در شطرنج ممکن است به بروز حالتهای نا منتظره ای بیانجامد که یا برد برای بازیکن به ارمغان بیاورد یا منجر به شکست وی شود. هر حرکت در شطرنج مزایا و معایبی دارد.مزیت هر حرکت در خلق موقعیتهایی است که جریان بازی را در مسیر مطلوب به پیش ببرد در عین حال ریسک بوجود آوردن وضعیت های غیر قابل پیش بینی مورد نظر حریف را نیز بهمراه دارد. سنجش ریسک های بازی و بازی متقابل عامل اساسی قضاوت صحیح در بازی شطرنج است و درواقع نوعی مدیریت ریسک می باشد.
پیش از ادامه مطلب باید روشن کنم که شطرنج برخلاف باور رایج بازی از پیش تعیین شده ای که همه چیز آن معلوم باشد نیست.
در تئوری این حرف درست است اما در عمل موردی یافت نمی شود که شطرنجبازی همه وضعیتهای ممکن را ببیند. حتی اگر کسی همه امکانات را ببیند پیش بینی قدرت واکنش حریف دشوار است.وشطرنج ناگزیر براه احتمالات می رود. یعنی باید پرسید که چقدر احتمال دارد که حریف از یک گشایش یا یک پوزیسیون خاص آگاهی داشته باشد؟
فرضا من که شطرنجبازی با درجه قدرت 2200 هستم در مقابل شطرنجبازی بدرجه قدرت2000 قطعا ترجیح می دهم هرچه سریع تر به یک پوزیسیون ساده برسم.در مقابل شطرنجبازی باقدرت بالای 2400 پوزیسیون را تا هر زمان که مقدور باشد بسیار پیچیده نگاه خواهم داشت.
هر قدر مهره بیشتری از بازی خارج شود حجم محاسبات کمتر خواهد شد.اهمیت این امر در چیست؟ یک پوزیسیون ساده نیازمند محاسبات عمیق نیست اما نیاز به آگاهی عمیق از استراتژی دارد. همچنان که قدرت بازی شطرنج باز افزایش پیدا می کند درمی یابد که ابتدامحاسبه و سپس ارزیابی کند.
در مدیریت ریسک ، یک تحلیلگر با نگاهی اجمالی به مجموعه سرمایه های مالی(پوزیسیون شطرنج) می باید اولین حرکت(انتخاب اهرم مالی)را انجام دهد.پس از انتخاب اندازه اهرم مالی(انجام حرکت)باید نوع عملکرد مدیر سرمایه گذاری مالی ونیز آن عواملی که معامله گر را به پیچیده کردن وضعیت (افزایش ریسک مجموعه سرمایه های مالی) وا می دارد را در نظر گرفت واین که درصورت وقوع این عوامل مدیر ریسک چگونه باید عمل کند.
شباهتهای دیگری بین استراتژی شطرنج و تحلیل ریسک وجود دارد.یک شطرنجباز در کمبود وقت در یک پوزیسیون دشوارباید حرکتی انتخاب کند ویک مدیر ریسک نیز هنگام سقوط ارزش سبد باید بخشی از سبد را برای فروختن انتخاب کند تا بتواند وجه تضمین را پوشش دهد.شطرنجبازان همچنین قبل از انجام بازی با حریفان بازیهای ایشان را بررسی می کنند تا بفهمند جریان بازی پیش روچگونه خواهد بود.و یک تحلیل گر ریسک نیز با بررسی مجموعه سرمایه های مالی مشتریان می خواهد بفهمد معامله بعدی چه اثری بر مجموعه سرمایه های مالی خواهد داشت؟
منبع
برگردان از حسن رحيمي
نقل از سایت شطرنج ایرانیان