اموزش قواعد شطرنج

تاریخ ثبت مقاله: 1389/06/12

اموزش قواعد شطرنج

 

قواعد بازی شطرنج به زبان ساده

 قواعد حمله

 . بیهوده مهره مهاجم را با مهره مدافع تعویض نکنید .

 . باید در یکى از عناصر چهارگانه (نیرو.، فضا، زمان ، ساختار پیاده اى) برترى داشته باشید تا حمله کنید. 

.هدف عمده در بیشتر حمله ها ایجاد ضعف پیاده اى است

 . در جایى حمله کنید که نیرویتان قویتر است ،بجز حمله اقلیت که هدف در آن ایجاد پیاده عقب افتاده در ستون باز است

 . در جهتى حمله کنید که در آن پیاده ها نشانه رفته اند.

 . پوزیسیون بهتر در مرکز، حمله در جناح را توجیه مى کند.

قواعد دفاع

 . در هنگام دفاع، صرفه جویى کنید. مهره زیادى دست و پاگیر مدافع است.

 . ضعف پیاده ‌اى ایجاد نکنید، و اگر مجبور شدید، این ضعف را در حداقل نگاه دارید.

قواعد نیرو

 . کسى که از لحاظ نیرو جلو باشد در۹۰ درصد مواقع برنده است.

 . وقتى از لحاظ نیرو جلو هستید. اصل اساسى "تعویض مهره ها" است.

قواعد فضا

 . بکوشید کنترل خود را بر فضا افزایش دهید.

 . وقتى برترى فضا دارید مهره ها را تعویض نکنید؛ مهره هاى شما با ارزشترند،زیرا مهره هاى حریفتان در هم رفته و فشرده هستند.

 . با تعویضهاى پیاده اى بازى را باز کنید.

 . حمله خود را بر پیاده اى متمرکز کنید.

قواعد زمان

 . پوزیسیون را قفل نکنید یا نبندید

 .با تعویضهاى پیاده اى بازى را باز کنید.

قواعد تعویض

 . براى آنکه بدون اتلاف وقت، ستون یا عرض یا قطرى را بگشایید یا تصرف کنید، تعویض کنید.

 . براى اینکه در اثر عقب نشینى وقت تلف نکنید ، تعویض کنید.

 . براى آنکه مدافع قویتر را از میان بردارید،تعویض کنید.

 . هنگامى که از لحاظ قوا جلو هستید تعویض کنید.

 . وقتى حریفتان ضعف پیاده اى دارد تعویض کنید.

 . وقتى پیاده رونده دارید تعویض کنید.

قواعد فیل

 . فیل در پوزیسیونهاى باز بهتر است.

 . وقتى قطرها را بگشایید، فیل بیشترین کارایى را مى یابد.

 . فیل علیه پیاده هاى رونده کارایى خوبى دارد.

قواعد اسب

 . اسب در پوزیسیونهاى بسته بهتر است.

 . اسب اگر در مرکز مستقر شود بیشترین کارایى را مى یابد

 . وقتى پیاده هاى رونده متصل دارید، اسب بیشترین کارایى را دارد.

قواعد رخ

 . رخ به ستونهاى باز تعلق دارد.

 . هدف نهایى رخ، هجوم به عرض هفتم و هشتم است.

قواعد وزیر

 . وزیر باید در گشایش در جاى خود بماند و در وسط بازى در مرکز باشد

قواعد شاه

 . هر چه به آخر بازى نزدیکتر مىشوید، شاه را فعالتر کنید.

 . پیاده هاى مرکزى مهمتر از پیاده‌ هاى جناحى هستند.

 . در آخر بازى، پیاده ها نباید همرنگ فیلتان باشند

 

قواعد پیاده

 . ماهیت طرح عملیاتى شما به ساختار پیاده اى بستگى دارد

 . سه نوع ساختار پیاده آى وجود دارد: ضعیف، محکم، دینامیک.

 . پیاده هاى مرکزى مهمتر از پیاده‌ هاى جناحى هستند.

 . در آخر بازى، پیاده ها نباید همرنگ فیلتان باشند

قواعد ساختار پیاده اى

جزایر پیاده اى (ضعیف)

 . جزایر پیاده اى ضعیف هستند، زیرا به حمایت سوارها نیاز دارند.با کاهش تعداد سوارها، جزایر پیاده اى ضعیفتر مى شوند.

 . وقتى جزایر پیاده اى دارید، آنها را حمایت یا تعویض کنید.

 . وقتى علیه جزایر پیاده ى بازى مى کنید" سوارهاى سبک را تعویض کنید".

پیاده هاى ایزوله یا منفرد (ضعیف)

پیاده ایزوله وزیر

d4,d5

(ضعیف/دینامیک)

 . با کاهش تعداد سوارها، پیاده هاى ایزوله ضعیفتر مى شوند.      

 . وقتى علیه پیاده اى ایزوله بازى مى کنید، "سوارهاى سبک را تعویض کنید ".آخر بازى با سوارهاى سنگین براى شما خوب است.

 . وقتى علیه پیاده هاى ایزوله بازى مى کنید، باید آنها را بلوکه کنید.

پیاده هاى دوبله

 . وقتى علیه پیاده هاى دوبله بازى مى کنید، آنها را بلوکه کنید.

 . وقتى خودتان پیاده هاى دوبله دارید، تا جایى که مى توانید آن را برانید.

پیاده هاى عقب مانده

 . وقتى پیاده هاى عقب مانده دارید باید سعى کنید آنها را به پیش برانید.

 . وقتى پیاده هاى عقب مانده دارید،باید سعى کنید فیلى را که با پیاده عقب مانده بلوکه شده است تعویض کنید.

 . وقتى علیه پیاده عقب مانده بازى می کنید، باید ابتدا محدود و بلوکه اش کنید.سپس از مهره بلوکه کننده به طور سیستماتیک حمایت کنید.سوارها را حول نقطه بلوکه جولان دهید تا دفاع در هم بریزد. آنگاه نابودش کنید.

پیاده هاى رونده

 . پیاده هاى رونده را باید به پیش راند!

 . وقتى پیاده رونده دارید باید "سوارها را تعویض کنید". با کاهش تعداد سوارها، قدرت پیاده رونده افزایش مى یابد.

. وقتى علیه پیاده رونده بازى مى کنید، باید بلوکه اش کنید.

  پیاده هاى مجزا

 . هرچى بازى بیشتر پیش رود، پیاده هاى مجزا ضعیفتر مى شوند.

 . وقتى علیه پیاده هاى مجزا بازى مى کنید ، نباید فکر و ذهن خود را به آنها معطوف کنید . در وسط بازى کافى است سوارها را درست مستقر کنید.

 . وقتى علیه پیاده هاى مجزا بازى مى کنید ، باید سوار هاى سبک را تعویض کنید .

پیاده هاى آویزان(دینامیک)

  . وقتى علیه پیاده هاى آویزان بازى مى کنید ، باید سوار هاى سبک را تعویض کنید. با کاهش تعداد سوارها ، پیاده هاى آویزان ضیفتر مى شوند .

 . وقتى علیه علیه پیاده هاى آویزان بازى مى کنید،باید حریفتان را وادارید که پیاده غیر مرکزى  تر را براند ، و سپس پیاده غیر مرکزى تر را بلوکه کنید .

زنجیر پیاده اى(محکم)

 

 . پایه زنجیر پیاده اى ،میدان جنگ است .

 . براى حمله به زنجیر ،با پیاده به پایه اش حمله کنید.

 . با سوارهابه پایه جدید حمله کنید تا سرانجام ضعفى در جایى ایجاد شود ، سپس با قدرت به این ضعف یورش بیاورید و در آخر بازى مجدداً به سراغ ضعف اولیه بروید.

 به هر حال این بود شمه اى از آنچه استادان در حین بازى رعایت می کنند. بدیهى است که این قواعد و توصیه ها را میتوان باز هم ادامه داد و درسهاى بیشترى گرفت.(شطرنجبازان بر اساس تجربه خود در طى سالهابه نتایجى مى رسند که برایند آنها را مى توان به صورت قاعده یا دستور در اختیار نوآموزان و جوانان گذاشت .) بارى،  اساس قضاوت ما در انتخاب حرکت، بیشتر این گونه منطقها و استنتاجهاست و کامپیوترها درست در چنین عرصه هایى از ما انسانها ضعیفترند.

 

 

مفاهیم اساسى استراتژى شطرنج

تقویت توانایى کسى همچون یک بازیکن شطرنج امر آسانى نیست. پرورش عضلات بازو یا پاهاى یک وزشکار بسادگى از طریق تمرین با وزنه هاى مختلف قابل حصول است. تمرین همچنین به بهبود سرعت در شنا و دو کمک مینماید. اما چقدر زمان و انرژى باید جهت بدست آوردن مختصر پیشرفت در شطرنج بکار برد؟ هزاران نفر در سر تا سر جهان بطور منظم به بازى شطرنج مىپردازند اما در مجموع هیچ پیشرفت قابل توجهى حاصل نمیکنند. زمانى کتابهاى آموزشى لاسکر، کاپابلانکا و ایوه را مطالعه مىنمودم.گفته هاى ایوه را بخاطر هماهنگى و استدلال منطقى اش ستایش کردم. اما بویژه یادداشتهاى لاسکر را بخاطر دارم.او فرد بسیار خوشبینى بود بواسطه آنکه اظهار میداشت قادر درمدت ۱۲۰ ساعت یک شطرنج مبتدى را به سطح یک استاد بین المللى برساند. نمیدانم چه کسانى این اداعاى لاسکر را مىپذیرند اما بیشک فاصله بس درازى است میان کسى که فقط چگونگى اجتناب از خطاهاى بزرگ را مىداند (مبتدى) و کسى که به استقلال تکنیکى در بازى دست یافته و به سیستمهاى گشایشى مختلف مجهز بوده و به ظرافتهاى استراتژى شطرنج واقف است (استاد شطرنج) دلیلى وجود ندارد که یکنفر هنگامیکه استاد شد بتواند با موفقیت به بازیکنان جوان تعلیم شطرنج دهد. استعداد و قابلیت تعلیم و آموزش از ویژگى خاصى برخوردار است من هرگز بطور جدى به پسرم شطرنج را آموزش نداده ام. فقط وقتى دیدم خیلى مغشوش و سر در گم بازى مىکند کتابى به او توصیه نمودم و گفتم اول این کتاب رابخوان بعد با هم بازى میکنیم. براى کسى به سن و سال او شطرنج فقط یک وسیله بازى و سرگرمى است، مثل یک ترن برقى، اما براى من شطرنج یک حرفه است. من هرگز نتواسته ام طرز تلقى و نگرش او به شطرنج را درک کنم همانطور که او نتوانست در این زمینه مرا درک کند. وظیفه یک معلم آنست که استعداد را در شاگرد خود کشف کند،آنرا شکوفا کرده و پرورش دهد وفقط بعد از این مرحله است که میتواند با تمرین و ممارست منظم و آشنا کردن وى با مسایل پیچیده و جدید او را به سطوح بالاتر ارتقا دهد. در سال ۱۹۷۲ لئونارد باردن مسئول آموزش شطرنج جوانان (لندن) شد و سال ۱۹۷۶ فرصتى بدست آمد که من با سى تن از جوانان بازى کنم (بشکل سیمولتانه) این بازى هفت ساعت بطول انجامید. نتیجه آن ۱۱ مساوى یک شکست و ۱۸ برد بود در سال ۱۹۷۹ بوریس اسپاسکى نیز به بازى مشابهى در انگلیس با جوانان پرداخت. در ۵ بازى شکست خورد با ۱۲ نفر مساوى کرد وفقط در ۱۳ بازى به پیروزى رسید. سه نفر از بایکنانى که موفق به شکست دادن اسپاسکى شدند بعدها به مقام استادى بزرگ نایل شدند و دو نفر دیگر استاد بین المللى یا استاد (فدراسیون جهانى شطرنج) شدند. آن بازیکنى که مرا شکست داد نیگل شورت بود. بىآنکه بخواهیم به شیوه آموزشى لئونارد باردن بپردازم فقط به عنوان یک بازیکن پیشرو سعى مىکنم به بعضى عوامل که موجب پیشرفت بازیکنان مىشود اشاره نمایم.

شاید موضوع اصلى که یک بازیکن مبتدى را همواره بخود مشغول میکند این نکته باشد که کدام قابلیت و ویژگى ذهنى است که گواه استعداد ذاتى وى مىباشد. در عصرى که کتاب و آموزش شطرنج بطور وسیعى گسترش یافته استعداد فطرى از اهمیت اساسى چندانى برخوردار نیست. در این زمینه قالیت کار سخت وپیگیر در شطرنج داراى اهمیت بیشترى مىباشد. من چند استاد بزرگ را مىشناسم که از استعداد ذاتى خاصى نیز برخوردار نبوده اند، یکى از آنها بوتونیک است که براى ۱۵ سال قهرمان جهان بود. وى به عوض استعداد فطرى از یک ظرفیت استثنایى براى کار و تلاش بهره مند بود پس مطالعه شطرنج از عوامل مفید پیشرفت و ترقى در این ورزش است. اما یک بازیکن چه موقع باید شروع به مطالعه جدى نماید؟ بدیهى است که نبایستى به یکباره براى کسب یک رتبه با سراسیمگى و شتاب بجلو بتازیم. مبادرت جدى به ورزش شطرنج فشار ذهنى قابل توجهى را طلب مینماید که این خود مىتواند بازدارنده دیگر مطالعات و اشتغالات ذهنى فرد باشد. اما در شکل متعادل آن شطرنج ورزشى مفید است. معمولاً بهتر است از سنین ۱۰ یا۱۲ سالگى بازى شطرنج را شروع کنیم و تجربه نشان داده است که در این سنین بازیکن به گونه اى مستحکم پیشرفت نموده و ذهن او را براى تفکر منطقى از آمادگى بیشترى برخوردار است. من گاهى اوقات از خود مىپرسم چگونه باید ارزش و کیفیت بازى را ارزیابى نمود. آموختن نحوه حرکت مهره ها موضوع ساده اى است اما این مسئله مثل آموختن چند کلمه از یک زبان بیگانه است. همانطور که با فراگیرى چند کلمه نمیتوان مدعى شد قادر به تکلم آن زبان هستیم در مورد شطرنج نیز صرف آموختن حرکتها نمیتوان دال بر دانستن شطرنج باشد. شطرنج نیز همچون زبان بایستى بطور پیوسته و دائم مورد تفحص و تحقیق قرار گیرد زیرا همواره چیز جدیدى براى آموختن وجود دارد. حتى قهرمانان نیز اگر به مطالعه مدام نپردازند دچار پسرفت وتحلیل مىشوند. اگر شما به اوصول علمى شطرنج تسلط یابید و خواهان آن میباشید که تواناییهاى خود را گسترش و تعمیق بخشید بهتر آن است که همه بازیهاى خود را ثبت کنید و در فرصتهاى بعدى به تحلیل و بررسى آنها بپردازید. این کار را مىتوانید با دوست یا مربى خود انجام دهید اما بهتر همان است که به تنهایی اقدام به تفسیر بازى خود کنید. در این مورد باید دقیق عمل کنید و براى همه بازیهایتان تفسیرى بنوسید – خواه در آن بازى برنده یا بازنده شده باشید. از این طریق میتوانید مراتب تحول فکرى خود را دنبال نموده و به اشتباهات خود و حریفتان پىببرید.توجه داشته باشید که براى پیشرفت در بازى شطرنج بازى با بازیکنى که از شما قویتر است مفیدتر است. زیرا بدنوسیله به نقاط ضعف خود پى میبرید. همینطور مطالعه چند بازى با تمام جزئیات آن –بازیهایى که سیستم آنها مورد دلخواهتان است – بسیار ارزشمند میباشد. بخاطر سپردن یک شیوه گشایشى سلاحى است که شما میتوانید از آن در عمل استفاده کنید.با تقلید و پیروى از بازیکنان بزرگ شطرنج قادر خواهید شد که خود را به سطوح بالاتر بکشانید. از این هراس نداشته باشید که از بازى کاپابالانکا یا فیشر تقلید کنید چرا که آنها نیز خود براى رسیدن مقام قهرمانى از همین روش سود برده اند. بطور کلى ضرورى است که یک یا دو شیوه گشایش بازى را بیاموزید، و به چند پوزیسیون اساسى در آخر بازى نیز مجهز شوید. هیچ نکته خاصى در آموزش واریاسیونهاى بیشمار وجود ندارد آنچه اهمیت دارد درک شیوه هاى گشایشى مورد انتخابتان و کشف ظرافتهاى استراتژیکى بازى مىباشد.شطرنج از طرفى ساده و از جانب دیگر بازى پیچیده اى است. با شناخت و در نظر گرفتن مسایل فوق آماده خواهید بود که مهارتهاى شطرنجى خود را با کمک اصول آموزشى تحکیم بخشید

 

نبرد اکثریت و اقلیت پیاده ای 

 

 (بر گرفته از استراتژی در عمل اثر جان واتسون)                    
ترجمه از علی قائم مقامی

قبلاُ  گمان می کردم که ایده قدیمی برتری اکثریت جناح وزیر متزلزل شده است و فکر می کردم که در بازی های جدید پوزسیون های زیادی هستند که یک طرف یا دیگری با خوشحالی اقلیت پیاده ای را می پذیرند. من اشاره کردم که چنین اقلیت هایی حتی می تواند برتر ی هایی در ابتدای مراحل اولیه آخر بازی را تشکیل دهد . نظر قوی تر این است که تصاحب اکثریت جناح وزیر به مفهوم واگذاری اکثریت مرکزی است ولی اکنون اعتقاد دارم وضعیت ظریف تر از آن چیزی است که تصور می کردم .
با یک احساس قضییه را برای اقلیت پیاده ای ارزیابی کردم . برای مثال حتی در آخر بازی یک شاه فعال در مرکز بخوبی برتری پیاده رونده بیرونی را خنثی می کند. در حقیقت اکثریت مرکزی می تواند اغلب برتر باشد.
هرچند قدرت ذاتی اکثریت سفید نیست که به او فرصت هایی می دهد بلکه مشکلی است که سیاه در دستیابی به ساختار اقلیت جناح وزیر دارد.

 

دانیل کینگ مقاله کاملاُ جالبی در این باره در Chess Base Magazine نوشته است. او اشاره کرده است که ، اول از همه بیشترین وضعیت های نمونه وار و در حقیقت یکی از متداول ترین ساختار های پیاده ای که در شطرنج مدرن مطرح است آن است که سیاه چهار پیاده در مقابل سه پیاده سفید درجناح شاه دارد و سفید در مقابل سه پیاده دربرابر دو پیاده سیاه در جناح وزیر دارد :


 

 

ولضح است که یک پیاده سفید می توانسست در c3 یا c4 باشد و پیاده سیاه در a6 و یا b6 و یا یا واریانت های زیادی(که به طور مشایه در جناح شاه باشد). اما برای تاکید بر این که چگونه اغلب این ساختار های پیاده ای بوجود می آیند.به مثال ها زیر توجه کنید . تعدادی را دانیل کینگ نوشته است و بقیه از خودم می باشد:

 

واریانت های دفاع فرانسه ؛ مثلاُ:

I)1 e4 e6 2 d4 d5 3Nd2 c5 4 exd5 Qxd5 5Ngf3 cxd4 6Bc4 Qd6 7 0-0Nc6 8Nb3 Nf6 9Nbxd4
II)1e4 e6 2d4 d5 3Nd2(3Nc3 Nf6 4Bg5 dxe4 5Nxe4 Nbd7 6Nf3 h6 7Nxf6+ Nxf6 8Bh4 c5
 

که باcxd4 و یا dxc5 دنبای می شود)

3…dxe4 4Nxe4 Nd7 5Nf3 Ngf6 6Nxf6+ 7Bd3 c5 8dxc5 Bxc5.

واریانت های دفاع کاروکان :

1e4 c6 2d4 d5 3Nc3 dxe4 4Nxe4 Nd7 5Bc4 Ngf6 6Ng5 e6 7Qe2
Nb6 8Bd3 h6 9 N5f3 c5 10dxc5 Bxc5

(و چند شاخه دیگر که در آن سیاه حرکت آزاد کننده …c5 را بازی می کند)

اقلیت موثر
 

قبل از این که به مثال های خودم بپردازم بگذارید یکی از آنهایی را که دانیل کینگ آماده نموده تا تم اصلی اکثریت- اقلیت را شرح دهد نگاهی بیاندازیم. وسط بازی زیر بخوبی برای سیاه از آب در می آید . اگرچه باید آگاه باشیم که سفید به حریف اجازه نمی دهد که براحتی در مرکز یکه تازی کند.

1.e4 c5 2 Nf3 e6 3 c3 d5 5 exd5 Qxd5 5 d4 Nf6 6 Na3 Nc6 7 Nb5 Qd8 8 dxc5

ساختار اصلی ایجاد شده است . تعویض آتی وزیر ها دولبه است. اگر سفید بتواند بسرعت گسترش دهد و سیاه را در تنگنا قرار دهد ، آسوده خواهد شد. اما تعویض وزیر ها بازی را سریع تر به آخر بازی می کشاند که در آن سیاه علیرغم اکثریت پیاده ای سفید در جناح وزیر حقیقتاُ وضع بهتری خواهد داشت.

8…Bxc5 9Qxd8+ Kxd8 10 Bf4 Ne4 11 Rd1+

بنظر می رسد که این شاخه برای سیاه رضایت بخش است چون سفید نمی تواند از ساده کردن بازی اجتناب کند. بازی بین Deviatkin و Gagarin (مسکو 1996) به این شکل ادامه یافت :

11Ng5!? Nxg5 12 Bxg5+ f6 13 Bf4 e5 14Be3 !? Bxe3 15fxe3 Be6 16Rd1+ Kc8 17 c4?

(حرکت اخیر باعث مسدود نمودن مسیر فیل سفید می گردد

17 Bc4 Bxc4 18 Nd6+ Kc7 19 Nxc4;

برای مثال :

19…b5 20 Nd6 a6 21 e4)
17… Rd8 18 Rxd8+ Kxd8 19 Be2 a6 20 Nc3 Kc7 21 Kf2 Rd8 22 Rd1 Rxd1 23 Nxd1 Na5

و یا باحرکت زیر باعث آغاز بهره برداری ازاکثریت می شود)

23...f5)

24 b3 Kd6 25 Nb2 Nc6 26 a3 a5 27 Bf3 Bf5 28Ke1 Bc2 29Bd1 Be4 30Bf3 Bxf3!

(آرایش پیاده های سفید را مناسب تر می کند ولی فضا را در اختیار حریف قرار می دهد که سفید نتواند در جناح وزیر به رقایت

بپردازد)

 

 

حرکات پایه در بازی با فیل ها :

از استقرار پیاده ها در خانه های همرنگ فیل خود اجتناب کنید:
تا اینجا تفاوت رخ خوب(در ستون باز)با رخ بد و همچنین تفاوت اسب خوب(در مرکز جایی که پیاده ها نمی توانند به آن حمله کنند)با اسب بد را ذکر کردیم و خالا می پر دازیم به تفاوت فیل خوب و فیل بد
در دیاگرام زیر فیل سفید هیچ حرکتی ندارد چون پیاده هایش در خانه های سفید ثابت شده اند.به وضوح می بینیم که با وجود فیل در صفحه در ادامه بازی نقش موثری نخواهد داشت.


با وجود اینکه در بیشتر مواقع فیلها بد مطلق نیستند اما قانون بالا همواره در مورد آنها صادق است:پیاده ها یتان را در خانه های همرنگ فیل خود مستقر نکنید.در دیاگرام زیر دو پیاده ثابت یا بلوکه شده اند.فیل سیاه فیل نسبتا خوبی است چون به پیاده سفید حمله کرده و نقش تها جمی دارد در مقابل فیل سفید در حمایت از پیاده خودی نقش تدافعی می گیرد.

فیل میتواند حرکت اسب را محدود کند.
در یک صفحه خلوت فیل می تواند اسب را محدود کند دلیلی که به واسطه آن فیل را اندکی ارزشمندتر از اسب می دانند.در دیاگرام زیر مشاهده می کنید که فیل سفید تمام خانه های در دسترس اسب را کنترل می کند.

برای ارتقا سطح بازی بازیکن باید در شاخه های مختلف کسب تجربه نماید.این درسها سودمندند اما بازی با بازیکنان متفاوت و چیدن بازی بازیکنان بزرگ نیز بسیار موثر می باشد.در خلال چیدن بازی اساتیدمی توانید جایگیری فیل ها رابرای تحدید با فاصله سه خانه از اسب حریف مشاهده کنید(دیاگرام بالا)
حرکت سیخ کباب با فیل:

برای بررسی این حرکت با مثالی بر روی ادامه مطلب کلیک کنید

 

 اصول پایه بازی با اسب :

 

اسب خوب ، اسب بد !

اسب ها به مرکز صفحه تعلق دارند.

در میانه میدان اسب به 8 خانه دسترسی دارد.

در حاشیه می تواند 4 خانه را کنترل کند.


و در گوشه صفحه تنها به 2 خانه دسترسی دارد


اسب ها به میانه میدان تعلق دارند جایی که پیاده های حریف نتواند به آن حمله کند.
با وجود اینکه این گزاره تنها کمی پیجیده تر از قبلی است تفاوت را می توانید در بازی زیر مشاهده کنید.سفید به راحتی با راندن پیاده های خود به اسب سیاه حمله کرده و آن را وادار به حرکت می کند.سیاه تنها اسب حود را گسترش داده است در حالی که سفید فشار قابل توجهی بر مرکز صفحه دارد.

حالت بهتر آنست که اسب خود را در سوراخهای ساختار پیاده ای حریف مستقر کنید.در دیاگرام زیراسب سیاه می تواند به خوبی در سوراخ پیاده ای حریف که با xمشخص شده است جایگیری کند و پیاده های سفید ثادر اسب را در 3 حرکت در خانه مذکور مستقر کرد؟

 

اصول پایه بازی با رخ

رخها به ستون های باز تعلق دارند . رخ یکی از قویترین مهره های شطرنج است به شرطی که بدانید چگونه از آن بهره ببرید.در مثال 1 رخ سیاه در گوشه صفحه در خانه اولیه خود قرار دارد. برای فعال کردن رخها باید آنها را در ستونهای بازجایی که پیاده ها مانع حرکت پیشرو آن نباشند مستقر کنیم. رخها در ستونهای باز قویتر عمل میکنند زیرا می توانند خانه های میانه و انتهای صفحه در ستون مورد نظر را کنترل کنند.


در مثال 2 دو رخ و دو ستون باز داریم برای فعال کردن رخها باید هر یک از آنها را در یک ستون باز قرار دهیم و بدینوسیله تسلط چشمگیری بر مرکز به دست می آوریم.



در مثال نهایی دو رخ و تنها یک ستون باز داریم در این حالت بهترین کار دوبل کردن رخهاست به این صورت که ابتدا یکی از رخها را در ستون باز مستقر کرده سپس آنرا در آن ستون پیش می رانیم و رخ دیگر را حامی آن قرار می دهیم رخهای مضاعف معمولا قدرت خرد کننده ای دارند.



بهره گیری از یک رخ فعال :
رخهایی که در ستونهای باز مستقر می شوند معمولا می توانند به جناح دشمن نفوذ کنند.


در دیاگرام بالا وضعیت به نظر مساوی می رسد . نوبت حرکت سفید است در نتیجه سفید فرصت می یابد تا رخ خود را قبل از سیاه در ستون باز مستقر کند سیاه نمیتواند مقابله به مثل کند چون زیر ضرب رخ سفید قرار می گیرد و دفاعی ندارد.سفید در حرکت بعد رخ خود را به عرض 7 برده و قدرت خود را به نمایش می گذارد سفید در آنجا پیاده های سیاه را مورد حمله قرار می دهد .در حالیکه سفید همزمان به 2 پیاده سیاه حمله می برد سیاه تنها می تواند یکی از آن دو را نجات داده و به ناچار پیاده می دهد. در موقعیتهای این چنینی در مقایسه رخها رخ سفید را رخ خوب و رخ سیاه را رخ بد ارزیابی می کنیم.

استراتژی در شطرنج :

با توجه به اینکه اصلیترین مشکل شطرنج آموزان استان و حتی کشورمون استراتژی هست من سعی میکنم در این مورد مطالب زیادی رو برای شما جمع آوری کنم .

 

یک خواننده با هوش ممکن است سوال کند : چرا من باید استراتژی در شطرنج را مطالعه کنم در حالی که من تنها دانش کمی از شروع بازی دارم؟ پاسخ این سوال این است که یاد گیری شطرنج تا حدی شبیه به یادگیری زبان است. ما همگی می دانیم که بچه ها قبل از فراگیری دستور زبان یک سری واژه را یاد می گیرند و در حقیقت بسیاری از مردم از همه ملیت ها بدون این که به خود زحمت یاد گیری قواعد و اصول زبان مادری را بدهند وارد عرصه زندگی می شوند. در شطرنج , دانش حرکات و چگونگی بازی تحت یک سری شرایط داده شده برابر است با یادگیری واژگان در زبان می باشد و دستور زبان را می توان را می توان بررسی و تحلیل شروع بازی تلقی کرد که ما آن را برای برای مراحل بعد در نظر می گیریم و تا آن موقع شما بهتر است برای آماده ساختن خود در واریاسون های پیچیده و متعدد در شروع بازی های مختلف خود را آماده سازید.

چند نکته در مورد اصول شروع بازی و استراتژی در شطرنج

بازی شطرنج شامل سه مرحله است : شروع بازی ؛ وسط بازی و آخر بازی .
شروع بازی شامل 6 و یا 8 حرکت اول می باشد وقتی هر دو طرف تلاش می کنند تا نیرو های خود را به مرکز درگیری برسانند جایی که بیشترین قدرت را علیه دفاع حریف بکار گیرند. تا این لحظه در موقعیتی هستید که اصول زیر را با در نظر گرفتن اصول گشایش بازی که تجربه ثابت نموده است نمی توند از معافیت از مجازات جدا باشد؛ فرا گیرید.

*اجتناب از دوبار حرکت دادن یک مهره در مرحله شروع بازی یک استراتژی خوب در شطرنج است.

این به معنی این است که وقتی شما یک مهره را گسترش داده اید نباید آن را تا زمانی که سایر مهره ها را گسترش داده اید ؛ حرکت دهید. اگر مهره ای مورد حمله واقع شد ؛ البته باید آن را حرکت داد ولی این نقض قاعده فوق نیست همان طور که حریف در همه احتمالات از اصول در حمله به مهره شما تخطی کرده است. که در نهایت ثابت شده است این مسئله به نفع شماست.
در یک استراتژی برتر شطرنج ، اسب ها را قبل از فیل های جناح مربوط به خود گسترش دهید.
این اصل به این معنی نیست که هر دو اسب باید قبل از فیل گسترش پیدا کنند بلکه به این معنی است که توصیه می شود اسب شاه را قبل از فیل شاه و به طرز مشابه در جناح وزیر عمل کنید.

برای دیدن نمونه بازی که به دلیل نادیده گرفتن اصول و استرتژی مذکور اتفاق افتاده بر روی ادامه مطلب کلیک کنید .

 استراتژی صحیح این است که از حمله های زود هنگام در شروع بازی پرهیز شود.
خیلی محتمل است که مبتدیان بیشتر بازی های خود را با بی اهمیت جلوه دادن این اصل می بازند . حمله نباید تا زمانی که نیروی کافی در زمین برای به موفقیت رساندن آن ، وجود داشته باشد ، آغاز شود. حملات زود هنگام به طور حتم مانند آوار بر سر خود حمله کننده فرود خواهند آمد.
در زیر یک مثال کلاسیک که نتیجه نادیده گرفتن اصول ذکر شده است را می آوریم و پوزسیون حاصل ممکن است از راه های مختلفی حاصل شود.

 

White Black
1.e4 e5
2.Nf3 Nc6
3.Bc4 Nf6
4.0-0 Bc5
5.d3 d6

6.Bg5 h6

حرکت ششم سفید آشکارا اصل خودداری از آچمز کردن اسب شاه دشمن را قبل از قلعه رفتن وی وپس از قلعه رفتن خود در جناح شاه را ناددیه گرفته است. اگر به جای عقب نشینی فیل پس از حرکت ششم سیاه او اسب را بگیرد ، واضح است که او اصل دیگری را هم در نظر نگرفته است چرا که سیاه با

7...gxf6

 

ستون بازی خواهد داشت که می تواند مستقیماً علیه شاه سفید بکار گیرد.

7.Bh4 g5
8.Bg3 h5

 

 

پوزسیون سفید الان بازنده است.

چگونه به قلعه کوچک حمله کنیم! (1)

با سلام خدمت تمامی بازدیدکنندگان این وبلاگ. اینجانب رحیم نظری با علاقه شخصی و اظهار تمایل دوست عزیزم، آقای سعید غنی‌افشرد بعد از این در این وبلاگ مقالاتی در موضوع مورد علاقه خودم "حمله" خواهم نوشت. همه ما حمله می‌کنیم، چون دوست داریم! و دفاع می‌کنیم، چون مجبوریم. یاد گرفتن حمله، بدون یاد گرفتن دفاع غیر ممکن است. هر مهاجم قهاری، باید منابع دفاعی حریف را در نظر داشته باشد. این سری مقالات بیشتر برای شطرنجبازان متوسط تا پیشرفته نوشته شده و خواهد شد برای همین، نوآموزان عزیز می‌توانند از دیگر مقالات وبلاگ استفاده کنند. در قسمت‌های بعدی این سری مقالات حتما به موضوع دفاع نیز خواهیم پرداخت. ابتدا اجازه دهید یک اصل در مورد حمله و دفاع برایتان بازگو کنم:

در حمله: بیشترین مهره، در کمترین زمان

و در دفاع: کمترین مهره، در بیشترین زمان

 کم کم که جلوتر خواهیم رفت و در خلال بازی‌های ارائه شده بیشتر در مورد اصول حمله و دفاع شرح خواهم داد. برای مطالعه این سری مقالات بهتر است آنها را پرینت گرفته و بر روی صفحه شطرنج بچینید. برای دیدن بازی اول به ادامه مطلب بروید.

 

حمله دو گانه (1)

 

حمله دوگانه مهمترین و بُرنده ترین سلاح بازی شطرنج است که بی شک در اکثر ترکیبها این سلاح بیش از سایر سلاحها مورد استفاده قرار می گیرد. در این بحث سعی می کنیم که ضمن آشنا کردن شما با این روش تاکتیکی (سلاح جنگی) ایده هایی را که باعث انجام آن می شود نیز بررسی کنیم.

حمله دوگانه: حمله همزمان به دو یا چند مهره حریف که توسط یکی از مهره های ما انجام شود را حمله دوگانه می گوییم. بدیهی است که حمله دوگانه موقعی موفقیت آمیز است که ما یکی از مهره های حمله شونده را بگیریم.

البته مهره های حمله شونده معمولاً بی دفاع (یا کم دفاع) و یا از لحاظ قدرت با ارزشتر از مهره حمله شونده می باشند.

به نمونه ای از حمله دوگانه توجه کنید:

 

دیاگرام(2)

دیاگرام(1)

 

دیاگرام(1) وضعیت اولیه و دیاگرام(2) وضعیت را پس از انجام حرکت سفید (که با فلش مشخص شده است) نشان می دهد. همانگونه که ملاحظه می کنید وزیر سفید به طور همزمان به شاه و رخ سیاه حمله کرده و پس از پاسخ اجباری سیاه که شاه را از حالت کیش خارج می کند(فرار کردن شاه)؛ رخ سیاه را می گیرد.