مروری بر تاریخ تقلب در شطرنج
یک ماه از اتفاقات و حوادث دنیای شطرنج گذشت بدون آنکه خبری از تقلب در آن باشد! این مسئله بسیار حساس شده است در حالیکه چیز تازه ای نیست.فردریک فریدل در سال ۲۰۰۱ مقاله ای را در کتاب پیشرفت در نرم افزار شطرنجی ۹ نگاشت او در این مقاله اشکال مختلفی از سوء استفادههای غیر مجاز در شطرنج را بر شمرد،یک دهه بعد این موضوع به بحث روز در شطرنج تبدیل شده است.در این نوشتار که در ۵ بخش خدمتتان عرضه می شود نگاهی خواهیم داشت به تاریخ تقلب در شطرنج که بخش اول آن را ملاحظه می فرمایید.
تقلب در شطرج - بخش اول
این نوشتار در کتاب پیشرفت در نرم افزار شطرنجی ۹ به قلم پروفسور "اچ،جی،ون درهریک" استاد دانشگاه "مستریخت" و "بی،مونین" و دانشگاه "پدربوم" نگاشته شده است.این کتاب توسط انتشارات دانشگاه "مستریخت" در سال ۲۰۰۱ (نوشته و ارائه شده در سال ۲۰۰) به زیور طبع آراسته شده است.این نوشتار همراه با ویرایش و تصاویری تکمیل شده است.
چکیده مطلب
امروزه همه بازیکنان شطرنج از رایانه در بازی شطرنج استفاده می بردند.این استفاده به عنوان پیشرفتی عظیم واما مسئله ساز برای بازی شطرنج شده است.
این نوشتار فهرستی از اشکال مختلف تقلب در تاریخ شطرنج و از جمله اتفاقاتی را که در بازیهای تمرینی اتفاق افتاده است را بیان می کند.رایجترین نوع تقلب در تاریخ شطرنج را عنوان می کند و در پایان موارد تقلب در سطح بالای شطرنج را مورد توجه قرار می دهد.این موارد چگونه بوجود می آیند و چگونه می توان از وقوع آنها در این سطح جلوگیری کرد؟ تا به اکنون راه حل روشنی پیدا نشده است و مسائل تقلب به عنوان یک مسئله جدی باقی است و در آینده ای نزدیک به عنوان یک معضل مهم در دنیای شطرنج قابل ملاحظه خواهد بود.
پیشگفتار
محتمل است که مسئله تقلب در شطرنج یک مسئله جدیدی نیست.این مسئله به عنوان یک مسئله حساس در عصر حاضر مورد توجه است.نباید فراموش کرد که معضل تقلب در شطرنج از گذشته وجود داشته است.شاید بازیکنان متقلب در تاریخ شطرنج از زمان اختراع این بازی به تاریخ ۶۰۰ سال بعد از تولد مسیح ظهور کرده اند و تقلب در شطرنج در سراسر تاریخ تا به اکنون به صورت تغییر ناپذیری کم و یا زیاد تا به امروز ادامه یافته است.
اشکال مختلف تقلب در شطرنج عبارتند از:
۱-دستکاری در وضعیت بازی(حذف و یا تعویض مهره های بازی،حرکت دادن بیش از یک مهره در نوبت بازی و ... )
۲-بازنده شدن و یا قبول تساوی در عوض دریافت برخی امتیازات.این شکل از تقلب در بسیاری از مسابقات بین المللی مرسوم است.
۳-مشاوره گرفتن از بازیکنان قویتر در حین بازی.شوربختانه این نوع از تقلب در بسیاری از مسابقات به ویژه مسابقات تیمی انجام می شود به طوریکه بازیکنان میزهای بالاتر به کمک هم تیمیهایشان در میزهای پایینتر برای کسب نتیجه می آیند و یا در حقیقت یک بازیکن از تیمی دیگر برای کمک به بازیکنی که در مقابل حریف قویتر قرار می گیرد، می شتابد.
۴-سایر شیوه های گوناگون تقلب در شطرنج:
در نیمه های قرن گذشته ما نمونه هایی مبهم از تمارین توسط اساتید را داشته ایم.مشهورترین این نمونه ها که به طور یقین توسط: "لوسنا" (سعی کنید با حریفی که در حین بازی چیزی می خورد و یا می نوشد بازی کنید) و "روی لوپز"(صفحه شطرنج را طوری قرار دهید که نور خورشید به صورت حریف بتابد) نقل شده است.نمونه های تازه تر چنین عنوان شده است که: حیواناتی نظیر گربه را به محل مسابقه با علم به اینکه حریف نسبت به آن آلرژی دارد را به محل مسابقه ببرید!(ادعا شده است که "آلخین"از این حربه استفاده کرده است). کشیدن و یا تهدید به کشیدن سیگار (داستان معروف "ویدمار" در رویارویی با نیمزوویچ)،وول خوردن سر میز،زمزمه کردن،نا مرتب قرار دادن مهره ها بر روی خانه های شطرنج با علم به اینکه حریف در این مورد وسواس داشته باشد و به کار گیری حقه های بیشمار دیگر.
۱.۱ کلاهبرداری از نوع کلاسیک
در شطرنج مهم است که بین تقلب و کلاهبرداری را مجزا ساخت به طوریکه کلاهبرداری یک روش قانونی برای شیره مالیدن سرحریف بدون زیر پا گذاشتن قوانین شطرنج است.مثالهایی از این نوع را ملاحظه فرمایید:
سال ۱۹۸۵ "نایجل شورت" ۱۵ ساله در یک جدول استاد بزرگی شرکت داشت.در دور ششم استاد بزرگ بلغاری "ایوان رادولف" را با مهره سفید متوقف کرد،در این دیدار بازیکنان به وضعیت زیر رسیدند.تنها راه حل باقی مانده برای "رادولف" تسلیم شدن است.او با زیرکی دریافت که حریف جوانش کم تجربه است و از حقه زیر استفاده کرد:
Short,Nigel D (2440) - Radulov,Ivan (2465) [A36]
Hamburg op Hamburg (6), 1981
38...Qf3 39.Rxd7 Qd1+ 40.Kg2.
این حرکت به سرعت انجام شد،سیاه دریافته بود که طرح کیش دائم را در آستین دارد.و هم اکنون دامی را گستراند:
40...Qe2+.
به طور طبیعی "نایجل" انتظار داشت که حریف کیشهایی را در خانه های d2 و یا c2 خواهد داد . این حرکات با41.Kh3 پاسخ داده خواهد شد و پس از آن حریف چاره ای جز تسلیم نخواهد داشت.
خوشبختانه "نایجل" در دام حریف نیفتاد و هنگامی که دانست که حریف چه دامی برایش تدارک دیده است او را به روشی جالب تنبیه کرد.در این هنگام او در تفکری عمیق فرو رفت.جمعیتی از تماشاچیان در حال نظاره بازی بودند و همه شروع به خندیدن کردند. "رادولف" چاره ای جز خنده هایی نشان از کم آوردن نداشت و دستش را به علامت تسلیم دراز کرد."نایجل" حرکت:
41.Qxe2
را قبل از قبول باخت حریف بازی کرد.
1.2 نمونه ای موثق از تقلب
یک نمونه موثق از تقلب ثبت شده در طول مسابقه ای در زاگرب اتفاق افتاد،جایی که "فیشر" بالاتر از "اسمیسلوف،پتروسیان و کورچنوی" در جدول رده بندی مسابقات قرار داشت.استاد بزرگ غیر قابل مهار آمریکایی در بازی مقابل "کواسوویچ" دام زیر را تدارک دید:
Fischer,Robert James - Kovacevic,Vlatko [C15]
Rovinj/Zagreb Zagreb (8), 21.04.1970
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Nc3 Bb4 4.a3 Bxc3+ 5.bxc3 dxe4 6.Qg4 Nf6 7.Qxg7 Rg8 8.Qh6 Nbd7 9.Ne2 b6 10.Bg5 Qe7 11.Qh4 Bb7 12.Ng3 h6 13.Bd2 0-0-0 14.Be2 Nf8 15.0-0 Ng6 16.Qxh6 Rh8 17.Qg5 Rdg8 18.f3
به نظر می رسد که سیاه بعد از ادامه:
18...Nh4 19.Qe5 Nd7 20.Qf4 Nxg2 21.Kxg2 Rh4
می تواند برنده شود و سفید یا باید وزیر دهد و یا مات شود:
22.Qe3 Rxh2+ 23.Kxh2 Qh4+ 24.Kg1 Rxg3+ 25.Kf2 Rg8#.
به هر حال،"پتروسیان" و "کورچنوی" که در حال تماشای بازی بودند از دامی که "فیشر" برای حریف تدارک دیده بود آگاه شدند:
18...Nh4 19.fxe4! Rxg5 20.Bxg5
و سفید برنده است.همسر پتروسیان که در اینگونه موارد به عنوان همدست شوهرش در تاریخ شطرنج مشهور است، تجزیه و تحلیل دو استاد بزرگ را دنبال می کرد.به خاطر لجاجت با "کورچنوی"، با شتاب به طرف میز بازی رفت و به صورت زمزمه "کواسوویچ" را از این دام آگاه کرد.کواسوویچ حرکت:
18...e3
را بازی کرد و در ادامه "فیشر" که نقشه هایش نقش بر آب شده بود، بازی را باخت.این تنها باخت "فیشر" در طول 17 دور مسابقات بود، هر چند که در آن دوره از مسابقات، مقام اولی را با 2 امتیاز اختلاف نسبت به "کورچنوی" و "اسمیسلوف" به دست آورد(پتروسیان با نیم امتیاز اختلاف در مکان بعدی قرار گرفت.)
بخش دوم این مقاله به زودی...
مرتبط: