به نقل از منابع یادگیری شطرنج (آقای محمد خیرخواه) :
♨️ وظایف کلی مربی و کوچ خوب شطرنجی چیست؟ 🤔
خیلی از دوستان همواره این پرسش را از داشته‌اند که وظایف مربی و کوچ خوب شطرنجی در چه مقوله‌هایی خلاصه می‌شود و به چه نکاتی در طول آموزش و هدایت برنامه آموزشی باید دقت نظر و توجه داشت؟
از آنجائی‌که پاسخ به این پرسش رایج برای بسیاری از هنرجویان مستقل، به ویژه والدین نوجوان و جوان اهمیت دارد و چهارچوب قیاس و درخواست‌های منطقی هنرجو و پشتیبانی مناسب و درخور مربی را تبیین می‌کند، تلاش کردم با جستجو در منابع مختلف پاسخی تهیه کنم که در اینجا به شکلی خیلی خلاصه آن را مطرح خواهم ساخت.
خیلی علاقمند هستم دوستانی که در این زمینه تجربه و سوابق موفق دارند ما را در تکمیل این نظرات یاری کنند تا بتوان خط‌مشی کلی یادگیری و آموزش صحیح را بهینه‌سازی و هدفمند نمود.
استادبزرگ رامش آربی، که تجربه مربیگری و کوچ شطرنجبازان نوجوان و موفقی همچون گوکش، رامش بابو پراگناناندها، آراوینده، سدوانی، ادهیبان، آرجون اریگایسی و بسیاری دیگر از اعجوبه‌های اخیر شطرنج هند را در کارنامه درخشان خویش دارد و حتی سال قبل مگنس کارلسن از او دعوت کرده تا کار مربیگری و کوچ نوجوانان مستعد نروژ را نیز بر عهده گیرد در پاسخ به این پرسش مهم چنین گفته است:
♨️ سرفصل وظایف کلی مربی و کوچ خوب شطرنجی به قرار زیر هستند:
۱. بسته به اخلاق کاری و توانائی‌های هنرجو اهدافی را برای وی تعیین کند.
۲. شوق به یادگیری با تلاش مجدانه و اشتیاق به شطرنج را در هنرجو پرورش دهد.
۳. هنرجو را متوجه حجم نکاتی که باید بیاموزد نموده در حدی که همین الان فرآیند یادگیری را آغاز کند و در وقت صرفه‌جوئی کند!
۴. در دل هنرجویان ترس از شکست را از بین برده و به آنان بیاموزید که چگونه شکست‌ها و موانع موقت موجود را مدیریت کنند.
۵. به هنرجویان خود بیاموزید که تنها برای عشق به شطرنج بازی کنند و از بازی برای ارضای انتظارات دیگران پرهیز کنند.
۶. وقتی نتایج کسب شده مطلوب نیستند انتقادپذیر بوده و از انتقاد دیگران نترسید.
۷. به هنرجویان خود بیاموزید که فراگیری و روحیه‌ی سرزنده با نشاط بیشتر یادگیری، تنها راه تضمین کسب نتایج خوب در درازمدت است.
۸. ارزش و جایگاه تلاش سخت را به هنرجویان بیاموزید.
۹. دانستن لزوماً به معنای بکارگیری آن نکات نیست و صرف انباشت دانش و اطلاعات کفایت نمی‌کند. هنرجویان باید همزمان به جهت درک نکات فوق توانائی‌های تحلیلی خود را نیز ارتقا دهند.
۱۰. بازی کردن فقط برای کسب نتایج بهتر نیست و هدف باید سنجش، یادگیری و شناخت بیشتر خود باشد.
۱۱. نحوه‌ی مؤثر مدیریت زمان چه در جریان بازی و چه خارج آن را به هنرجویان خود بیاموزید.
۱۲. به هنرجویان کمک کنید تا برنامه‌ی آماده‌سازی در منزل برای خود تهیه کنند.
۱۳. اهمیت استفاده و بهره‌برداری از کتاب و منابع خودآموز، تجزیه و تحلیل بازی و غیره را برای هنرجویان تبیین کنید.
۱۴. اینکه چگونه با غلبه بر عوامل حواس‌پرتی تمرکز بهتری داشته باشند را به هنرجویان بیاموزید.
۱۵. اهمیت اولویت یادگیری بر نتیجه را برای هنرجویان مشخص سازید.
۱۶. اهمیت ارتقای پیوسته و مداوم خویش را برای هنرجویان مشخص سازید.
۱۷. هنرجو را به هیچ عنوان بر مبنای بازی به بازی یا مسابقه به مسابقه قضاوت نکنید.
۱۸. به هنرجویان فرصت اشتباه کردن و یادگیری از آن‌ها را بدهید.
هدایت و مربیگری هنرجویان نباید تنها به عنوان ابزاری برای کسب درآمد درنظر گرفته شود. فرآیند آموزش نباید محدود به انتقال دانش و آگاهی به بچه‌ها شود. معلمان باید با هنرجویان ارتباط مؤثر برقرار کنند و اطلاعات خود را با آن‌ها به اشتراک گذارند، الگو و الهام‌بخش باشند، به آن‌ها انگیزه دهند، موضوعات را دقیق برای آن‌ها شرح داده و با آن‌ها گفتگوی دوستانه داشته باشند و همراه با آنان رشد کنند.
اگر هنرجوئی تمامی تلاش خود را برای یادگیری انجام می‌دهد باید او را در آن فعالیت موفق دانست. مربی خوب در جریان طی مسیر پیشرفت هنرجویان باید در تمامی لحظات درد و شادی همراه ایشان باشد.
⭕️ منتظر نظرات تکمیلی و سازنده‌ی شما مربیان و هنرجویان موفق و با تجربه در این موارد هستم.
◽️سایت Chessbase مصاحبه‌ی اختصاصی در همین زمینه با استادبزرگ رامش آربی کرده که بد نیست نگاهی به آن نیز بیندازید. برای این منظور 👈 اینجا کلیک کنید.
https://www.youtube.com/watch?v=fXrWAkbpPM
محمّد خیرخواه
۱۷ اسفند ۱۴۰۳
📌 منابع یادگیری شطرنج
.